Another Way
Politiek, kunst en krijgskunst leveren steeds een delicate combinatie. Ze zijn onafscheidelijk, maar wie zich aan de combinatie waagt, voelt zich al snel als een danser op de slappe koord. Zo bestaat er, niet in het minst sinds Billie Holiday's "Strange Fruit", een traditie van "pacifistische protestliederen".
Extremisten die elkaar bestrijden, blijken in de feiten tevens elkaars bondgenoten. Door escalatie van geweld versterken ze wederzijds hun posities in een conflict, een proces waarbij ze beiden baat hebben omdat ze er hun macht aan ontlenen. Daarom beschouwen ze niet alleen elkaar als gezworen vijanden, maar ook "de pacifisten" zijn het mikpunt van hun agressie omdat die de escalatie willen milderen en naar vrede streven. Bij gevolg worden pacifisten, en de samenleving in het algemeen, dikwijls het slachtoffer van geweld van twee elkaar bekampende partijen. De extreem-rechtse "war on terror", waarbij burgerrechten beetje bij beetje sneuvelen, is daar een passend voorbeeld van.
Mokandas Gandhi benadrukte graag menselijke moed als een kerneigenschap van wie geweldloosheid koestert. Zeker, pacifisme vraagt moed, moed om waarheid te spreken waar ze versluierd wordt, moed om de confrontatie aan te gaan met extremisme, moed om de stem van de gematigdheid te laten horen, en moed om de eenzaamheid te dragen die van die houding het gevolg kan zijn binnen gevorderde conflicten.
Dat ondervond recent ook het muzikale duo van de Jemeens-Israëlische Noa en de Christen-Palestijnse Mira Awad. Ze trotseren enigszins verbaasd de kritiek die ze krijgen omwille van de expressie van hun vredesboodschap, dat meldt alleszins de International Herald Tribune naar aanleiding van Eurovisie 2009. Nochtans is de vredesbeweging stevig verankerd in het Midden-Oosten, zowel aan Palestijnse zijde, als aan Israëlische. Deze vredesactivisten promoten vrede, en klagen uitwassen van geweld aan, zoals onder meer met dit tekenfilmpje "Pace of Peace" waarvoor ook Noa de soundtrack leverde.
Pacifisme is een complex gegeven. Enerzijds mag het niet verworden tot een ijdele vredeswens, die een hypocriete lippendienst levert aan "de goede zaak" terwijl de wereld in vuur en vlam staat. Anderzijds schuilt in een kortzichtige en contextloze "anti-oorlog"-profilering het gevaar om wakker te worden naast bizarre bondgenoten en ongewenste medestanders. Er bestaat, gelukkig maar, geen sluitende omschrijving van pacifisme, maar de afkeer van geweld, de vredes-wil, en vooral de creativiteit om oplossingen te bedenken voor conflicten en deze gevonden oplossingen te realiseren, zijn zeker essentieel.
Toen, in februari, de publieke opinie van Israël de keuze kreeg tussen vier songs van Noa & Mira Awad voor Eurovisie 2009, had ze dus niet beter kunnen kiezen dan voor "There must be another way" . De song is Hebreeuws-Arabisch-Engels (hier vindt u een vertaling), en brengt een duidelijke boodschap: naast de weg van "bommen en granaten", moet er een andere weg zijn om met samenlevingsconflicten om te gaan. Het geweld, de pijn, is er voor ieder betrokken mens, de oplossing komt door de wil om ze te vinden. Noa en Mira zingen samen:
And when I cry, I cry for both of us
My pain has no name
And when I cry, I cry
To the merciless sky and say
There must be another way
Op die manier tillen ze hun lied boven het niveau van het droevige en uitzichtloze conflict in het Midden-Oosten. Met zulke zinnen brengen ze een universele boodschap, verwoorden ze de essentie van pacifisme voor alle conflicten, wereldwijd, en behoren ze, door hun niet-aflatende vredesactie en samen met andere Israëlische en Palestjinse pacifisten, tot de "voorbeelden voor de hele wereld" . Daarvoor is moed nodig waarvoor men alleen bewondering kan hebben, de moed van de confrontatie, de moed van "de andere weg", die van een vredelievende samenleving. Noa and Mira, what you do is wonderful. From me-from Belgium,"Shalom...".
