Qi Gong : gezondheid, ondersteuning en krijgskunst

Niet te verwarren met de "chi" van "tai chi" (of "ji" van taiji), welk "universum" betekent, verwijst het Chinese begrip "ch'i" (oude schrijfwijze) of "qi" (moderne officiële schrijfwijze), "ki" in het Japans, naar de energie in of van de natuur, van de hemel, van de aarde, en ook van het menselijk lichaam. In ons lichaam loopt de Qi volgens kanalen, meridianen, die beïnvloedbaar zijn op gevoelige knopen.

"Kung" of "Gong" verwijst naar resultaat dat men bereikt door herhaalde toegewijde oefening. "Ch'i Kung" of "Qi gong" ondersteunt en bevordert de gezondheid door het in evenwicht brengen van onze lichaamsenergie met oefeningen die daartoe specifiek ontworpen zijn.

In TCM ("Traditional Chinese Medicine") is qi één van de "Drie Schatten" Jing, Qi en Shen . Jing is de kracht en energie die iemand heeft meegekregen bij de geboorte. Uit deze originele jing, en de jing van voeding en lucht, komt "Qi" voort. Shen is de geestelijke kracht die ontstaat uiit qi en jing . Qi gong werkt in op deze drie niveau's:

Qi gong-oefeningen zijn dus meer dan bijvoorbeeld louter stretching. Ze ontspannen, verlengen, brengen rust en regelen de energiestroom in het lichaam. Er bestaan honderden qi gong-scholen. Sommige hebben door de jaren reputatie gekregen door hun ervaren effecten.

Van de verschillende qigong-scholen zijn sommige zijn eerder zacht, ander zijn sterker, of erg sterk. Tot de zachte qigong-scholen behoren:

Al iets sterker en meer technisch zijn:

Tot de sterkere behoren:

Een tweede invalshoek op de diversiteit van qi gong, is een indeling volgens houding: liggend oefenen, zittend, staand of stappend. Ook tantra wordt door sommigen als een qi gongvorm beschouwd.

In onze lessen gebruiken we hoofdzakelijk de zachte qigongvormen, die een bijzonder ontstressende en een algemeen helende werking hebben, en daardoor goed kaderen in preventieve zelfzorg.

Ba Duan Jin

Ba duan jin, de "acht stukjes zijde", behoort tot de meeste bekende qigong-scholen. Het is een zeer oude school, wel duizend jaar. Zij bestaat uit twee reeksen, één zittende, één staande. De staande is de meest gekende en vrijwel algemeen verspreid. Sommige van de oefeningen worden links en rechts uitgevoerd, zodat de staande reeks in het totaal 13 uitvoeringen telt. Je kan elke oefening één, twee, vier of meerdere malen doen, en zo de intensiteit vergroten.

Een overzicht van de acht staande oefeningen vindt u op deze pdf, en op deze opname:

Taiji qigong sibashi

Deze qi gong reeks wordt ook wel "de achttien houdingen" genoemd. "Taiji qigong" werd ontwikkeld in 1982 in Shangai door He Weiqi (tai chi) en Lin Hou-Sheng (qi gong). Ze combineerden oefeningen uit het traditionele qi gong en tai chi chuan. De Shibashi zijn beschreven in de boeken "Qigong" Michael Tse en "Tai Chi qi gong" van Gary Khor. Jenny tang, het nichtje van He Weiqi, maakte er een DVD van. Een overzicht van de oefeningen vindt u hier

Wu qin xi

De 5-dieren qigong of "wu qin xi" is bijna twee duizend jaar oud: Hua Tuo, een dokter van de Chinese keizer, kwam er voor het eerst mee rond 200 jaar van onze tijdrekening. De oefeningen van de kraanvogel, de aap, de tijger, de beer en het hert kunnen als qigong en als vechttechniek benaderd worden. De kraanvogel en de aap, de tijger en de beer zijn complementair, het hert vertegenwoordigt het evenwicht va yin en yang. Wu qin xi is nauw verbonden met de wu xing leer binnen de benadering van de gezondheid binnen TCM, bekend als de "Vijf Fasen": de kraanvogel verwijst naar vuur, de aap naar aarde, de tijger naar metaal, de beer naar water en het hert naar hout. Wu qin xi is een zeer zachte, maar ook zeer werkzame qigong-vorm. Wij oefenen de versie van Xue Zhi Wang. Daarbij zijn er vijf oefeningen voor elk van de vijf dieren.

Chan ssu jin

Chan Ssu jin betekent "het afrollen van de zijde-draad". De handen bewegen alsof ze aan een opgerolde zijdedraad trekken: gelijkmatig, zonder snokken, maar toch met een zekere spanning. De draad wordt ontrold, maar mag niet breken. De vorm van de handbeweging is daarbij een Tai Chi symbool waarbij de handen eerst yang, dan yin, en dan de volledige cirkel volgen. Deze oefeningen kunnen staand of stappend uitgevoerd worden.

Dayan qi gong

Dayan qi gong, of "Wilde Ganzen"-qi gong, is een zeer uitgebreide school. Ze omvat verschillende reeksen, die, zoals bij een tai chi chuan vorm, een opeenvolging van oefeningen zijn. Zo is er de eerste reeks van 64 oefeningen, die als het ware, een dag uit het leven van een gans vertelt. Ganzen worden in China gewaardeerd voor hun kracht en doorzettingsvermogen. Deze reeksen zijn bijzonder "herbronnend".

Dayan qi gong werd bekend door het onderrricht van Yang Meijun. Zij had verschillende gevorderde leerlingen, die zich allen sterk hebben ingezet voor de verspreiding van de "Wilde Ganzen"- qi gong

Zhan zhuang gong

Zhan zhuang is een onderdeel van "Yi quan" en beter gekend als "stil staan als een boom". Hierbij worden houdingen aangeleerd, die gedurende een zekere tijd onbeweeglijk worden aangehouden.Tijdens dit stilstaan kan men zich concentreren op ontspanning van enkels, knieën,schouders, op een goede houding en vloeiende energiestroom in het lichaam.

Zhan zhan gong is de eerste stap binnen Yi quan. Na het stilstaan gaat men oefenen in langzaam bewegen, langzaam stappen, en uiteindelijk in vechttechniek. Wat geleerd en ervaren werd tijdens het stilstaan, tracht men daarbij te bewaren. Daarom wordt zhan zhuang gong de basis van krijgskunst genoemd.

Yi jin jing

Pezen rekken en beenmergwassen is de werking van "yi jin jing", een qigong-vorm die afkomstig zou zijn van bodhidharma. Het is een zeer sterk qigong, waarbij men negatieve energie verwijdert door het rekken van pezen en het reinigen van het beenmerg met qi-stroming. Het ontwikkelen van levenselexir houdt ermee verband, dwz de idee is dat het lichaam door de juiste oefeningen zelf de medicijnen aanmaakt die het nodig heeft. Bij yi jin jing worden sommige houdingen even "vastgehouden".

De kleine (en grote) hemelse kringloop

De kleine hemelse kringloop gelijkt als qigong-oefening een beetje op kundalini-yoga en kan ook als meditatie beschouwd worden. Het doel is energieblokkages op te lossen door middel van een kringloop van qi.

Zo reeds in een zekere rust, kan je je inbeelden langs de neus in te ademenen, voel de lucht, en vul de buik met lucht en energie. Bij het uitademen beeld je je in dat de lucht en de energie eerst tussen de benen vloeit en dan langs het staartbeen, over de rug, over het hoofd, zo langs de neus het lichaam verlaat. De energie heeft zo een volledige kringloop, volbracht. Je kan je deze kringloop op verschillende manieren voorstellen.

Bij de grote hemelse kringloop, neemt men energie van het universum in zich op. Die oefening is dus eerder voedend bedoeld.

IJzeren hemd qi gong

Mantak Chia heeft deze vorm van qi gong gepromoot. Het doel van deze qi gong oefeningen is dat ledematen worden als "staal omwikkeld met katoen". Er wordt gewerkt aan het "innerlijke wassen" van beenderen, verlengen van spieren en gewrichten, en stevig "gewortelde" houdingen.

Diverse qi gong-oefeningen

Er bestaan een heleboel afzonderlijke qi gong oefeningen, die niet uitdrukkelijk tot een school behoren. Zij worden wijd verbreid door leraars doorgegeven. Interessante voorbeelden zijn die in het boek van B.K. Frantzis "Opening the energy gates of your body", in het boek "Qigong" van Michael Tse, of de video "Qigong" van Bigkun Hu.

Verder zijn er ook nieuwere qigong-scholen, zoals het "Kuan Yin qigong" van Li Jun Feng, de voormalige coach van het Chinese Wushu-team, en zijn dochter Li Jing. De recent gereconstrueerde Ma Wang Dui-reeks, is ook bijzonder interessant.

Qi gong en Krijgskunst vormen één geheel

Krijgskunst en qi gong zijn nauw met elkaar verbonden. De eerste vereiste voor een goede gezondheid is immers veiligheid, die men kan verzekeren door krijgskunst. Omgekeerd heeft een beoefenaar van krijgskunst als basis een goede gezondheid nodig voor het uitvoeren van de techniek. Krijgskunsten als aikido en tai chi chuan zijn zo ontworpen dat er een belangrijk gezondheids-bevorderend aspect aan is. En, dat is misschien nog het belangrijkste verband, mensen ziek maken is een aanvalsvorm, een vorm van geweld. Gezond blijven, en meer algemeen: voor zichzelf zorg dragen, is de eerste stap in een strategie van zelfverdediging.